Centrum voor natuur- en cultuurhistorie De Bastei
| In samenwerking met | Architect van Roosmalen van Gessel, De Twee Snoeken, DWA |
| Locatie | Nijmegen |
| Projectomvang | 4500 m2 bvo |
| Expertises | |
Archeologische randvoorwaarden
Architect van Roosmalen van Gessel maakte het ontwerp van De Bastei, in opdracht van de gemeente. Het pand koppelt de historische Stratemakerstoren aan half verdiepte nieuwbouw. Bijzonder is dat het museum in en op een bestaande Romeinse vestingmuur is gebouwd, de oorspronkelijke stadsmuur van Nijmegen. De rijksarcheoloog was daarom nauw betrokken bij dit project. De archeologische randvoorwaarden vereisen onder andere een uiterst zorgvuldige positionering van de groutankers.
Grondkerende wand
Ook constructief was het project spannend. Een 6 meter diepe kelder aan de voet van de Valkhofheuvel kreeg een verankerende, grondkerende CSM-wand die het grondmassief van de heuvel keert. De CSM-wand is op een halve meter afstand langs een op staal gefundeerd pand aangebracht. Met behulp van de resonantietechniek zijn stalen profielen met een profielmaat van HE300 met een lengte van 10 meter op diepte gebracht.
Glazen erker
Tjidens de ontgraving kwamen bijzondere archeologische vondsten naar boven, zoals de achterzijde van de Bastei, de stadsmuur met toren uit de 13e eeuw, Romeinse muren uit de 1e en 4e eeuw, én funderingen van bakstenen huizen uit de 14e eeuw. De stadsarcheologen en rijksarcheoloog zijn dan ook nauw betrokken geweest bij de realisering van dit project. Bijzonder is dat uiteindelijk alle archeologische vondsten in situ zijn bewaard en in het museum zijn ingepast. Dit kon alleen dankzij de nodige inventiviteit en intensieve samenwerking tussen alle betrokken partijen. Iedere nieuwe vondst kon betekenen dat het ontwerp met bijhorende uitvoeringswijze moest worden aangepast en bijgesteld.
Het entreegebouw van De Bastei bevindt zich in het straatje aan de achterzijde. Vanuit de entree kan de bezoeker afdalen naar de kelder, die toegang geeft tot de Basteimuur. Aan de voorzijde van De Bastei is een nieuwe gevel met een volledig uitkragende glazen erker, die een fantastische blik biedt op de Waal en de uiterwaarden, gerealiseerd. Kers op de taart is de staalconstructie van de speelse dakopbouw, dat bestemd is voor horeca.
Schets verticale dwarsdoorsnede hoofddraagconstructie ©ABT
Veel hout
Het gebouw heeft een hoge duurzaamheidsambitie, daarom is er zoveel mogelijk hout toegepast. 15 Meter hoge boomstammen met een gemiddelde diameter van 600 mm dragen de inbouw. De onderste verdiepingen worden gedragen door gelamineerde houten liggers. Daarboven zijn 2 betonnen vloeren aangebracht, dat is nodig vanwege de brandwerendheidscompartimentering.
Schets aansluiting houten gelamineerde liggers boomstammen ©ABT
De Bastei: resultaat van mooie samenwerking
Het nieuwe museum de Bastei, centrum voor natuur en cultuurhistorie slaat een brug tussen historie en eigentijdse kwesties, passend bij de oudste stad van Nederland. De archeologische vondsten die tijdens de bouw zijn blootgelegd, boden een unieke kans om dat verhaal kracht bij te zetten en om te laten zien hoe de stad vanouds reageerde op haar levensader: de Waal.
De bouwkundige uitwerking van De Bastei werd verzorgd door De Twee Snoeken en adviesbureau DWA tekende voor het installatie-advies. ABT adviseerde over de constructie en over de fundering en de grondkerende wand.
De Bastei is winnaar van de Schreudersprijs 2019, de prijs voor een bijzondere prestatie op het gebied van ondergronds bouwen.
Beelden © Luc van Roosmalen, Mertens en Beeldtaal
