Vernieuwbouw Paleis van Justitie ambitieus en complex

Dit imposante complex krijgt de komende jaren een ingrijpende upgrade. Tot 2025 in ontwerp, daarna tot 2033 in uitvoering. We hebben het over het Paleis van Justitie in Den Haag. De rechtszalen, kantoren, publieke ruimten en cellen blijven tijdens de werkzaamheden in gebruik.

Het Rijksvastgoedbedrijf wil in 2030 zijn vastgoedbeheer en de aanbestedingen geheel circulair uitvoeren. Binnen deze doelstelling past de vernieuwbouw van het Paleis van Justitie. ABT is partner in het consortium dat aan de slag gaat met het bijzondere project. De opdrachtgever wil dat het Paleis van Justitie straks voldoet aan de hoogste eisen als het gaat om uitstraling, functionaliteiten en techniek. Met als eindresultaat een zichtbaar en transparant publiek gebouw in eigentijdse architectuur. En, het belangrijkste: het moet een gezond, functioneel, ecologisch en maatschappelijk inclusief complex worden. Duurzaam in alle opzichten.

Baanbrekende aanpak bij vernieuwbouw Paleis van Justitie

“De opgave is ambitieus en complex en voor ons daarom heel inspirerend”, zeggen ontwerpleider Arianna Loris, en Charley Meyer, specialist bouwfysica en duurzaamheid. Leidend thema voor het ontwerp en de procesaanpak is het ‘nieuwe bouwen’; bouwen met ‘dat wat voorhanden is’. “Door hergebruik van materialen en met architectonische en technische innovaties gaan we CO2-emissies en de maatschappelijke kosten van het gebouw minimaliseren. Baanbrekend is ons voorstel om het huidige natuursteen en de beglazing in de gevel te opwaarderen en hoogwaardig te hergebruiken. Om zoveel mogelijk milieuwinst te boeken en CO2-uitstoot te beperken onderzoeken we de mogelijkheden om dat opwaarderen zo lokaal mogelijk te doen.”

Het Paleis van Justitie moet één geheel gaan uitstralen, niet een verzameling gebouwen die het nu is. Het gewenste programma blijft nagenoeg hetzelfde als in de huidige situatie. De stromen gebruikers uit elkaar houden is daarbij een van de uitdagende richtlijnen. Kantoren, rechtszalen, publieke ruimten, cellen voor verdachten; alles moet in gebruik blijven tijdens de uitvoering. De fasering van het project is erg belangrijk, ook met het oog op de security.

Dynamische klimaatbeheersing

Arianna en Charley: “Duurzaamheid is echt een topic, alle facetten ervan komen binnen ons engineeringdeel voorbij. We kijken er op een integrale manier naar en ontwerpen zoveel mogelijk vanuit de bestaande situatie. Architectuur, bouwtechniek en installatietechniek kunnen we zo nauw met elkaar verweven. Uitgangspunt is niet het gebouw, maar de mens klimatiseren. We creëren dynamische klimaatbeheersing, afgestemd op de vraag op een bepaald moment, verschillende zones met eigen eisen en het menselijk verkeer. Airconditioning gebeurt op basis van natuurkunde door integratie van het Earth, Wind & Fire-systeem (EWF). Frisse lucht komt via een klimaatcascade naar binnen waarin de lucht wordt gezuiverd. Daar distribueert een installatie de lucht naar de verschillende te klimatiseren ruimtes. Op het zuiden maakt een zonneschoorsteen gebruik van natuurlijke trek om de lucht af te zuigen. Met passieve concepten zijn we bij ABT veel bezig. Ze zorgen voor een zeer energiezuinig gebouw, maar ook voor een gezond binnenklimaat. Samen met de strategisch gepositioneerde zonnepanelen op alle daken en geïntegreerd in de lamellen van de toren P2 realiseren we een bijna energieneutraal gebouw.”

Parametrisch model

Het tweetal vervolgt: “Naast meetbare indicatoren als CO2, energie en kosten, sturen we ook op waarden als gezondheid en productiviteit. Met een parametrisch model zoeken we voor de open-dichtverhouding van de gevel en de positionering (en dimensionering) van de lamellen de optimale balans tussen warmtelast, daglicht, dagzicht, CO2-uitstoot materialen en bouwkosten.”

Het dak van de laagbouw krijgt een nieuwe omloop die de drie bouwdelen gaat verbinden. Tussen dit koppelstuk ontstaat een bijzondere ontmoetingsruimte voor gebruikers die deels gaat uitgroeien tot een weelderige, veilig en beschutte daktuin. Dankzij slim watermanagement zorgt hemelwater straks voor een groen, natuurinclusief en biodivers dak en voorplein.

Arianna en Charley: “Als duurzaamheid het belangrijkste is, moet je niet krampachtig aan alle regeltjes willen voldoen, maar verder dan de normen denken. Wat is de impact van materialen, wat is echt zinvol? Op die manier werken we voor het Paleis van Justitie aan no-regret oplossingen en nemen we alles wat we leren mee naar de toekomst.”

2023-2033

Consortium PvJ bestaat uit Barcode Architects, HUB Architects, ABT en landschapsarchitect Karres en Brands. ABT werkt in dit project samen met twee andere werkmaatschappijen van Oosterhoff: Huygen (installatieadvies) en Meelis & Partners (veiligheidsadvies). Het VO is najaar 2023 gereed, de afronding van het DO is eind 2024 gepland. De uitvoeringsfase vindt naar verwachting plaats tussen 2025 en 2033.

Dit artikel is gepubliceerd in het ABT Magazine, mei 2023.

Beeld header: © Dingena Mol