Naturalis Biodiversity Center

42 miljoen natuurhistorische objecten

Het Naturalis Biodiversity Center is het onderzoeksinstituut en natuurhistorisch museum in Leiden met een rijke en lange historie. Het instituut maakte een exponentiële groei door en een renovatie werd noodzakelijk. De collectie groeide naar 42 miljoen natuurhistorische objecten (top 5 in de wereld). Het aantal onderzoekers nam fors toe en ook het museumgebouw schoot tekort voor de ruim 400.000 bezoekers per jaar.

Voor elke gebouwfunctie een eigen vorm

Het ontwerp van Neutelings Riedijk Architecten vormt een duurzaam geheel van bestaande gebouwen en nieuwbouw, met voor elke functie van het instituut een specifieke vorm. De centrale (ontvangst) ruimte is een groot en licht atrium. Vanuit deze plek zijn alle delen van het instituut met elkaar verbonden: de oudbouw met de kantoren en de depots, de nieuwbouw met de laboratoria en tenslotte het nieuwe tentoonstellingsgebouw. Op de begane grond liggen openbaar toegankelijke functies zoals het restaurant, de winkel en een tentoonstellingsruimte. De stapeling van de zalen wordt naar boven toe geleidelijk smaller met daarin uitgespaard een trap die als ware als een bergpad omhoog gaat.

3D reliëfsculpturen

Modeontwerpster Iris van Herpen ontwierp op uitnodiging van de architect voor de gevel van het nieuwe museumdeel bijzondere driedimensionale reliëfsculpturen, daarbij geïnspireerd door de collectie van Naturalis en de vormen en patronen in de natuur. ABT en partners hebben deze ontwerpen met digitaal ontwerp, engineering en nieuwe productiemethoden waargemaakt in hoogwaardig wit beton.

Glaskroon

Het ontwerp valt op door een markante opengewerkte ‘glaskroon’, waarbij architect Michiel Riedijk zich liet inspireren door vormen uit de natuur. De gevels en het plafond van de hal, opgebouwd uit driedimensionale elementen, vormen samen een bladerpatroon. De constructie wordt net als de gevels en het interieur van het museum gerealiseerd in duurzame materialen. Ook bij de installaties is gekeken naar duurzaamheid.

Parametrisch modelleren en VR

Bij het bouwkundig ontwerp van de nieuwbouw van Naturalis is parametrisch modelleren ingezet om de vorm van de complex gevormde betonnen gevelelementen (bladerenpatroon) te genereren. Door gebruik te maken van een parametrische opzet konden eenvoudig meerdere ontwerpvarianten verkend worden. Door het parametrische model direct te combineren met virtual reality kunnen alternatieven op werkelijke schaal en in de context van het gehele gebouw worden beleefd en direct ‘live’ aangepast worden.

‘Zijdezachte’ betonnen reliëfsculpturen

De 2D-ontwerpen van Iris van Herpen zijn door ABT vertaald naar digitale 3D-modellen door het gebruik van geautomatiseerde computerscripts. Aan de hand van een Virtual Reality applicatie is er vervolgens een levensechte beleving van het kunstwerk gecreëerd (virtual mock-ups). Zo konden ontwerper, architect en opdrachtgever de ontwerpalternatieven op werkelijke schaal en in de context van het gehele gebouw beleven. Dankzij de toepassing van nieuwe digitale technieken is het ontwerp niet alleen gerealiseerd, maar ook nog eens tot in de puntjes geperfectioneerd. De betonnen vormen lijken nl zijdezacht; alsof ze van stof zijn. Net als de innovatieve couture die Van Herpen maakt voor internationale beroemdheden.

Oplevering

Na een verbouwing van vijf jaar is het museum op 31 augustus 2019 weer heropend! Het werk werd bekroond met de winst van de Betonprijs 2019. Museum Naturalis  kreeg de meeste stemmen van studenten van alle zeventien genomineerde projecten en werd daarmee winnaar van de Toekomstprijs 2019. Naturalis, ontworpen door Neutelings Riedijk Architects, werd door drie bureaus (ABT, Aronsohn Constructies en Lievense) ingezonden. De jury bundelde die tot één inzending. De jury over museum Naturalis: “De diverse up-to-date toepassingen maken dat het geheel in één gebouw erboven uit steekt. Het is een spraakmakend gebouw met diverse hoogwaardige uitvoeringen van beton.”

Beeld:  © scagliolabrakkee en © Neutelings Riedijk Architects