Forum Groningen

Partnerschap met NL Architects

De basis voor het Forum werd in 2007 gelegd met een prijsvraag waarbij NL Architects voor het ontwerp tekende en ABT als constructeur deel uitmaakte van het winnende team. De daaropvolgende opdracht van de gemeente Groningen werd ondergebracht in een joint venture. Zo werd de samenwerking vanaf de eerste dag een volwaardig partnerschap.

Het ontwerp

NL Architects ontwierp een ambitieus, sculpturaal gebouw aan de oostzijde van de Grote Markt. De uiteinden van het pand hellen tegendraads over. Afgeschuinde vlakken verbeteren de lichtinval voor de omliggende bebouwing. Ze maken het gebouw ruimtelijk. Het glazen atrium biedt spectaculaire uitzichten. Gedurende het hele ontwerptraject is aandacht besteed aan duurzaamheid. Resultaat: het energieverbruik ligt de helft lager dan bij een referentiegebouw.

Constructieve uitdagingen

ABT speelde een belangrijke rol in het waarmaken van de uitgangspunten van het architectonisch concept. Ontwerpleider Marco van der Ploeg: “De constructieve uitdagingen waren enorm: de kolommen staan op geen enkele vloer in één lijn en de gevels hellen. De zeer onregelmatige bovenbouw moest passen op het regelmatige stramien van de ondergelegen parkeergarage. Het gedrag van de constructie stelde bijzondere eisen aan de bouwkundige afwerkingen en de gevel. Dat vergde engineering op het scherpst van de snede.”

Ondergronds bouwen

ABT onderzocht middels een quickscan de risico’s op omgevingsbeïnvloeding in relatie tot een efficiënt bouwputprincipe. Een variantenstudie leidde tot een vijfenhalflaagse kelder met diepwanden, onderwaterbeton, trek-/ en drukpalen en trekankers. Onderwaterbeton is gebruikt als tijdelijke onderafdichting van de bouwkuip. De vloer van door staalvezel versterkt onderwaterbeton was met bijna 4.000 m3 op dat moment de grootste van Nederland.

Parkeergarage

De hoofddraagconstructie bestaat uit twee betonnen kernen met daartussen volumes van staal, dat bovenop de parkeergarage geplaatst is. De architectuur maakte de constructie uitdagend: de kolommen mochten op geen enkele vloer in één lijn staan en de gevels hellen. Er ontstond een spinnenweb van dragende verticale lijnen, die ook nog eens aandrijvende horizontale krachten geven. Deze onregelmatige structuur van de bovenbouw moest passen op het regelmatige parkeerstramien in de onderbouw.

Aardbevingsbestendig

In 2015 kwam daar de uitdaging bij om het gebouw te laten voldoen aan de toenmalige concept NPR (Nederlandse Praktijk Richtlijn) voor aardbevingsbestendig bouwen. ABT slaagde er in de benodigde aanpassingen aan de constructie zodanig uit te voeren dat de uitstraling van het gebouw er niet onder heeft geleden.

Oplevering

Met de publieksopening van het Forum Groningen op 29 november bereikte dit omvangrijke project van NL Architects en ABT na twaalf jaar het hoogtepunt. De inwoners en bezoekers van de stad kregen de beschikking over een multifunctioneel centrum met o.a. twee expositiezalen, een interactief museum, vijf filmzalen, bibliotheek, evenementenzaal en tientallen werk- en studieplekken.

In 2020 werden de inspanningen voor dit unieke gebouw beloond. Bij de Architectenweb Awards won Forum Groningen de prijs Publiek gebouw van het Jaar. Ook won ze de Dutch Design Award in de categorie ‘habitat’. BNA riep Forum uit tot Beste Gebouw van het Jaar.

Beelden: © Deon Prins en Marcel van der Burg