Stadhuis Den Helder
| Opdrachtgever | Ontwikkelmaatschappij Zeestad CV |
| Doorlooptijd | 2020-2023 |
| Markt | Overheidsgebouwen |
| Team | |
| In samenwerking met | Office Winhov Van Hoogevest Architecten, bbn adviseurs |
| Locatie | Den Helder |
| Expertises | |
Behoud van de cultuurhistorische waarde van deze historische gebouwen in hun nautische omgeving was een belangrijk uitgangspunt voor het ontwerp. Met de komst van het stadhuis op de marinewerf is een grote impuls gegeven aan de consolidatie van het gebied als karakteristiek onderdeel van de stad. Bij deze transformatie zijn twee historische gebouwen, de neoclassicistische mastenloods en de naoorlogse zeilmakerij, omgevormd tot een ensemble van twee eigenzinnige bestuursgebouwen.
Gebouw 72 en gebouw 66
De werf, gebouwd in opdracht van Napoleon, was vanaf 1822 standplaats van de Koninklijke Marine en onderdeel van de Stelling Den Helder. De 40 hectare grote rijkswerf was altijd een afgesloten gebied. Dat veranderde pas in 1995, toen de Koninklijke Marine de rijkswerf verruilde voor de Nieuwe Haven.
Gebouw 72, de voormalige zeilmakerij uit 1949, is een herkenbaar baken in de nautische activiteiten op de werf. De nieuwe werkruimten liggen rond een vide in het hart van het gebouw. Voor dit ontwerp was het kenmerkende betonnen casco het uitgangspunt. De van oorsprong pragmatische invulling van de gevels is vervangen door een transparante invulling die uitdrukking geeft aan het publieke karakter van het gebouw.
Gebouw 66, een mastenloods uit 1826, is een rijksmonument. Het gebouw vormt de verbinding tussen de zuidelijke kade en de centrale ruimte van de werf. De monumentale houten kapconstructie bepaalt het karakter van de binnenstraat waarlangs de publieksbalies, de raadzaal en trouwzaal en het vergadercentrum zijn geplaatst.
Constructie met respect voor historie
In de mastenloods springt de bijzondere houten draagconstructie in het oog. Deze bestaat uit geschoorde standvinken onder een gordingenkap. Nieuwe daklichten maken de monumentale houtconstructie weer zichtbaar, inclusief de op het hout geschreven namen van de wervianen die hier ooit werkten. De wanden zijn waar mogelijk los geplaatst van de oorspronkelijke houtconstructie. De panelen zijn qua kleur afgestemd op het palet van de kust en hebben een akoestische functie. Alle installaties zijn zorgvuldig weggewerkt in de vloeren en de holle wanden van de mastenloods. De zeilmakerij heeft van oorsprong een beeldbepalend betoncasco. Deze is nu ingevuld met een nieuwe, hoogwaardige stalen gevel met grote ramen.
Toekomstbestendig
Bij de herontwikkeling van beide gebouwen was veel oog voor verduurzaming. Zo is het nieuwe stadhuis voorzien van een eigen Warmte Koude Opslag (WKO). Verder is het dak van de zeilmakerij volledig bekleed met zonnepanelen. Daarnaast zijn beide gebouwen, waar mogelijk met behoud van de monumentale waarden, voorzien van geoptimaliseerd isolatie. De zeilmakerij is hiermee een energieneutraal gebouw.
Awards
In mei 2024 won het stadhuis Den Helder de eerste prijs als beste gebouw van het jaar, in de categorie meest stimulerende omgeving. Later die maand won het gebouw de Herengracht Industrie Prijs Amsterdam. Ook is het stadhuis genomineerd voor de Erfgoed Duurzaamheidsprijs 2024 en de NRP Gulden Feniks en de ARC24 Awards.
